Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση
Με τον όρο Ψυχική Υγεία εννοούμε μια κατάσταση ευεξίας στην οποία το άτομο πραγματοποιεί τις δυνατότητές του/της, μπορεί να αντιμετωπίσει τα κανονικά άγχη της ζωής, μπορεί να εργαστεί παραγωγικά και γόνιμα και είναι σε θέση να συνεισφέρει στην κοινότητά του/της.
Η διαταραχή της Ψυχική Υγεία συνεπάγεται προβλήματα ψυχικής υγείας και ένταση, μειωμένη λειτουργία που συνδέεται με αγωνία, συμπτώματα και διαγνώσιμες διανοητικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια και η κατάθλιψη.
Η Ψυχική κατάσταση των ανθρώπων καθορίζεται από πολλαπλούς παράγοντες, όπως των βιολογικών (π.χ. γενετική, φύλο) των ατομικών (π.χ. προσωπική εμπειρία) των οικογενειακών και κοινωνικών(π.χ. κοινωνική υποστήριξη) καθώς και των οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων (π.χ. κοινωνική θέση και συνθήκες διαβίωσης).
Μετά από αρκετά χρόνια ασυλιακής προσέγγισης της ψυχικής ασθένειας και του πάσχοντα ,αναγνωρίστηκε η ανάγκη για μία συνολική αλλαγή, περισσότερο ανθρωποκεντρική. Η ψυχική υγεία στην Ελλάδα αρχίζει να δίνει προτεραιότητα στην αποιδρυματοποίηση και στις καλύτερες συνθήκες νοσηλείας στα ήδη υπάρχοντα ιδρύματα.
Η Α΄ φάση του προγράμματος εντάχθηκε στο πρόγραμμα .
Η Β΄ φάση του προγράμματος αναφέρεται στη περίοδο 2000-2006 και συμπίπτει με την υλοποίηση του προγράμματος του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και αφορά την ανάπτυξη δομών και υποδομών ψυχικής υγείας σε όλη την χώρα.
Οι νέες δομές που δημιουργούνται στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης έρχονται να επιτελέσουν διπλή λειτουργία. Από την μια μεριά να φροντίσουν με ανθρώπινο τρόπο, στην κοινότητα, σεβόμενες το δικαίωμα του πάσχοντα στη φροντίδα όσους παρέμεναν έγκλειστοι στα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία ( οι δομές της Ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης ξενώνες οικοτροφεία προστατευόμενα διαμερίσματα κ.α.). Από την άλλη ,να προάγουν πρακτικές που θα απαντούν στις ανάγκες φροντίδας όσων νοσούν τώρα και όσων θα νοσήσουν στο μέλλον και των οποίων οι ανάγκες αυτές σε διαφορετική περίπτωση ή θα έμεναν αναπάντητες ή θα ελάμβαναν απαντήσεις ακατάλληλες.
Ο Τομέας Ψυχικής Υγείας (ΤοΨΥ) λειτουργεί σύμφωνα με τις γενικές αρχές παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας που σύμφωνα με τον ως άνω νόμο, έχουν σκοπό την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την περίθαλψη καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη ενηλίκων, με ψυχικές διαταραχές.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η ανταπόκριση του ΤοΨΥ στις ανάγκες ψυχικής υγείας του πληθυσμού του οποίου έχει την ευθύνη συναρτάται άμεσα από την ποσότητα και την ποιότητα των σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων μονάδων που τον συγκροτούν. Με άλλα λόγια, οι Μονάδες Ψυχικές Υγείας του ΤοΨΥ θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες στον πληθυσμό. Για να καταστεί αυτό δυνατό οι Μονάδες του ΤοΨΥ θα πρέπει να λειτουργούν σε δίκτυο. Ο ΤοΨΥ εννοείται ως δίκτυο υπηρεσιών που εξυπηρετεί ένα συγκεκριμένο πληθυσμό μιας οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής (π.χ., ένα νομό).
- Οι υπηρεσίες που θα παρέχει το δίκτυο των Μονάδων του ΤοΨΥ περιλαμβάνουν:
- Πρόληψη και πρώιμη παρέμβαση
- Διαγνωστική εκτίμηση και εκτίμηση αναγκών
- Συμβουλευτική και θεραπευτικές παρεμβάσεις
- Ημερήσια φροντίδα και ψυχοκοινωνική στήριξη
- Υποστήριξη των οικογενειών
- Στεγαστικές λύσεις στην κοινότητα
- Επαγγελματική κατάρτιση και αποκατάσταση
- Ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε θέματα ψυχικής υγείας και καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας
- Προαγωγή της ψυχικής υγείας
Το Κέντρο Ψυχικής Υγείας είναι ο θεσμός χάρη στον οποίο πραγματοποιήθηκε η αποκέντρωση των ψυχιατρικών υπηρεσιών στα πλαίσια της Κοινοτικής Ψυχιατρικής. Η αποκέντρωση αυτή βοηθά στα εξής επίπεδα:
- Έγκαιρη διάγνωση και άμεση παρέμβαση στο άτομο που νοσεί (δευτεροβάθμια πρόληψη)
- Διατήρηση της λειτουργικότητας ενός χρόνιου αρρώστου σε επίπεδο ικανό να του εξασφαλίζει την προσαρμογή του στην κοινότητα και την αποδοχή του από αυτήν (τριτοβάθμια πρόληψη)
- Προσφέρει τη δυνατότητα για την εφαρμογή προγραμμάτων που προάγουν την ψυχική υγεία των κατοίκων μιας συγκεκριμένης περιοχής (πρωτοβάθμια πρόληψη).
